Đurđic

Srpska pravoslavna crkva proslavlja Đurđic 16.
novembra, čime se obeležava uspomena na prenos moštiju svetog Đorđa i
obnovljenje hrama u kom je položeno njegovo telo. Sveti Đorđe se na
ikonama najčešće predstavlja na konju, u vojvodskom odelu, kako ubija
aždaju. Na ikonama za praznik Đurđic predstavlja se kao pešak bez
konja, u stojećem stavu i sa kopljem ili mačem u ruci



Đurđic
Đorđe Lidijski bio je legendarni rimski
vojnik u gardi cara Dioklecijana, koji je mučenički stradao tokom
progona hrišćana. Veruje se da je rođen je 275/280. godine u
maloazijskoj oblasti Kapadokiji, u bogatoj hrišćanskoj porodici. Otac
mu je bio rimski vojni oficir. Još dok je bio dete, kada mu je otac
poginuo, sa majkom se preselio u Palestinu, na majčino veliko i bogato
porodično imanje. U rimskoj vojsci se brzo istakao svojom hrabrošću.
Napredovao je naglo, od običnog vojnika do tribuna, da bi ga, već u
dvadesetoj godini, lično car Dioklecijan proizveo u čin vojvode.

Stradanje i smrt
Za vreme cara Dioklecijana organizovan
je 303. godine progon hrišćana, deseti po redu i najveći. Kada je počeo
nemilosrdan progon hrišćana po celoj zemlji, Đorđe deli svu svoju
imovinu siromašnima i oslobađa robove. Isto radi i u Palestini. Na
jednom saboru je govorio protiv ovakvog odnosa prema hrišćanima i o
njihovom progonu, a tom prilikom je izašao pred cara Dioklecijana i
izjavio da je i sam hrišćanin, nakon čega car naređuje vojnicima da ga
zatvore u tamnicu.
Prema predanju, po carevom naređenju, vojnici su položili Đorđa na
zemlju, zabili mu noge u kladu, a na grudi mu postavili veliki, teški
kamen. Tako pritisnut, u velikim bolovima, dočekao je jutro, kada ga je
posetio car. Đorđe je i dalje odbijao da se odrekne svoje vere. Car
tada naređuje da se donese veliki točak za mučenje sa koga su ga
odvezali, misleći da je mrtav. Kada su se uverili da nije mrtav, car
naređuje da Đorđa zakopaju u negašeni kreč tako da mu je samo glava
bila van zemlje, i da ga tako ostave tri dana da bi sagoreo. Nakon tri
dana, kada su ga otkopali, uvideli su da je i dalje živ.
Dioklecijan poziva najvećeg maga Rimskog carstva, po imenu Atanasije,
da on savlada Đorđa. Atanasije priprema dva napitka - jedan od koga bi
Đorđe trebalo da se pokori caru, a drugi smrtonosan. Dioklecijan
naređuje da silom napoje Đorđa prvim napitkom, a pošto se Đorđe i dalje
nije pokoravao, onda naredi da mu se da i smrtonosni napitak. Međutim,
Đorđe opet ostaje živ. Stigavši na gubilište, Đorđe stade na određeno
mesto i pomoli se. Zatim Đorđe položi svoju glavu i bi posečen dana 23.
aprila 303. godine. Kanonizacijom iz 494. godine Đorđe je proglašen za sveca.

Sveti Đorđe
U noći uoči stradanja sveti Đorđe je video
Hrista, koji mu je na glavu stavio venac pobednika i rekao da će uskoro
biti sa njim. Sveti Đorđe je to snoviđenje ispričao svom slugi i
zamolio ga da njegovo telo prenese u Palestinu, zavičaj njegove majke.
U vreme cara Konstantina, u Lidi Palestinskoj, hrišćani su sazidali
hram posvećen svetom Đorđu. Prilikom osvećenja crkve, u nju su prenete
i svetiteljeve čudotvorne mošti nad kojima su se, kako svedoče Žitija
svetih, dogodila mnogobrojna čudesa i isceljenja. Taj hram je više puta
bio rušen i obnavljan. Uspomena na ovaj događaj se praznuje 16.
novembra, kod Srba poznatim pod imenom Đurđic. Veoma je slavljen kod
Srba, i često ga nazivaju i sveti Đurađ, a slave ga dva puta godišnje:
na Đurđevdan, 6. maja, i Đurđic, 16. novembra. Na ikoni vezanoj za
Đurđevdan sveti Đorđe je prikazan na konju kako ubija aždaju, dok se za
Đurđic koristi ikona na kojoj je prikazan kao vojnik koji stoji na
poljani, sa kopljem u ruci. Posvećene su mu mnoge crkve i manastiri,
među kojima su manastir Đurđevi stupovi, Staro Nagoričino, Temska,
Kasteljan, Vraćevšnica, Bogovađa, crkva na Oplencu, kao i Saborna crkva
u Novom Sadu.