Od Čarapića do Đilasa

Spisak dosadašnjih predsednika Beogradske opštine, Skupštine grada Beograda i gradonačelnika Beograda, od 1839. godine do sada.

* Ilija Čarapić 7.5.1839. - 27.5.1840.
* Miloš Bogićević 28.5.1840. - 24.9.1840.
* Mladen Žujović 25.9.1840. - do kraja 1841.
* Stojan Delimirković 1855.
* Marko Stojković 1861-1862
* Jovan Smiljanić 1865-1866
* Gligorije Jovanović 1866
* Mihailo Terzibašić 6.9.1866. - 14.9.1867.
* Jovan Nikolić-Čokojić 14.9.1867. - 1868.
* Vasilije Ivanović 1868.
* Aćim Čumić nekoliko meseci 1869.
* Arsa Lukić 27.12.1869. - april 1871.
* Aleksa Đurić 10.6.1871. - 31.12.1872.
* Dimitrije Popović 30.3.1872. - avgust 1878.
* Aleksa Stevanović avgust 1878. - oktobar 1879.
* Živko Karabiberović oktobar 1879. - 1.8.1884.
* Vladan Đorđević 1.8.1884. - 10.8.1885.
* Mihailo Bogićević 4.4.1886. - 4.2.1887.
* Svetomir Nikolajević 7.3.1887. - 1.9.1887.
* Živko Karabiberović, 2. put, 1.9.1887. - 30.12.1889.
* Nikola Pašić 30.12.1889. - 14.1.1891.
* Milovan Marinković 26.5.1891. - 22.11.1892.
* Petar Tatić 23.11.1892. - 2.4.1893.
* Milovan Marinković, 2. put, 6.4.1893. - 12.5.1894.
* Mihailo Bogićević, 2. put, 14.5.1894. - 8.11.1896.
* Nikola Stevanović 5.12.1896. - 31.12.1896.
* Nikola Pašić, 2. put, 10.1.1897. - 13.11.1897.
* Nikola Stevanović, 2. put, 13.11.1897. - 14.11.1899.
* Antonije Pantović 20.11.1899. - 13.4.1901.
* Milovan Marinković, 3. put, 28.5.1901. - 6.11.1902.
* Nikola Stamenković 28.3.1903. - 11.8.1903.
* Kosta Glavinić 20.8.1903. - 20.11.1907.
* Velisav Vulović 1.1.1908. - 10.10.1909.
* Kosta Glavinić, 2. put, 11.4.1910. - 21.9.1910.
* Ljubomir Davidović 24.10.1910. - 19.1.1914.
* Đorđe Nestorović 1.2.1914.
* Mihailo Marjanović početak 1919. - novembar 1919.
* Kosta Jovanović 9.11.1919. - 25.8.1920.
* Filip Filipović 25.8.1920.
* Đoka Kara-Jovanović 2.9.1920. - 3.3.1921.
* Dobra Mitrović 9.3.1921. - 12.3.1923.
* Mihailo Marjanović, 2. put, 22.8.1923. - 6.1.1925.
* Kosta Kumanudi 22.8.1926. - 18.2.1929.
* Miloš Savčić 14.2.1929. - 23.5.1930.
* Milan Nešić 23.5.1930. - 12.5.1932.
* Milutin Petrović 12.5.1932. - 5.1.1935.
* Vlada Ilić 10.1.1935. - 13.9.1939.
* Vojin Đuričić 13.9.1939. - 20.6.1940.
* Jevrem Tomić 20.6.1940. - 12.4.1941.
* Ivan Milićević 12.4.1941. - 19.6.1941.
* Milosav Stojadinović 19.6.1941. - 11.9.1941.
* Dragomir-Dragi Jovanović 11.9.1941. - 3.10.1944.
* Mihajlo Ratković 1944-1947
* Ninko Petrović 1947-1951
* Đurica Jojkić 1951-1954
* Miloš Minić 1955-1957
* Đurica Jojkić, 2. put, 1957-1961
* Milijan Neoričić 1961-1964
* Branko Pešić 1964-1974
* Živorad Kovačević 1974-1982
* Bogdan Bogdanović 1982-1986
* Aleksandar Bakočević 1986-1990
* Milorad Unković 1990-1993
* dr Slobodanka Gruden 1993-1994
* mr Nebojša Čović 1994-1997
* dr Zoran Đinđić 21.2.1997. - 30.9.1997.
* Vojislav Mihailović 22.1.1999. - 5.10.2000.
* dr Milan St. Protić 5.10.2000. - 20.3.2001.
* Radmila Hrustanović 1.6.2001. - 3.10.2004.
* mr Nenad Bogdanović 3.10.2004. - 27.9.2007.
* Zoran Alimpić, vršilac dužnosti (v.d.), oktobar 2007. - jul 2008.
* Dragan Đilas 19.8.2008. - sada

ILIJA ČARAPIĆ: Prestonica je dobila svoje organe uprave 1839. godine, posle ustava kojim je ograničena samovolja knez Miloša Obrenovića. Prema odredbi ovog ustava, opština je osnovna upravna jedinica. Zakonom o „ustrojeniju obština“ od 13. jula 1839. godine, opština je postala pravna ličnost sa svojim vlastitim organima uprave. Beogradsku opštinu kao opštinu prve klase predstavljalo je Upraviteljstvo varoši Beograda sa odeljenjima između kojih je bila izvršena podela dužnosti na sudsku, administrativnu i policijsku.
Prvi predsednik Beogradske opštine bio je Ilija Čarapić, sin proslavljenog vojskovođe iz Prvog srpskog ustanka Vase Čarapića, rođen 1792. godine u Belom Potoku podno Avale. Za vreme njegovog službovanja počela je besplatna dodela placeva na Terazijama za izgradnju kuća. Tada su Terazije bile periferija grada, pa su se retki odlučivali da tamo uzmu plac, iako su mogli da zagrade onoliko zemljišta koliko su hteli. Posle sukoba sa knezom Milošem 1835. Čarapić biva penzionisan. Ponovo je vraćen u službu po Miloševom odlasku sa vlasti. Od početka funkcionisanja opštinske uprave pa do 27. maja 1840. godine, obavljao je dužnost predsednika beogradske opštine. Umro je 21. aprila 1842. Sahranjen je kraj Markove crkve na Paliluli.
KLJUČEVI GRADA: Ilija Čarapić, a potom Miloš Bogićević i Mladen Žujović bili su upravitelji varoši Beograda i po zakonu istovremeno predsednici opštine. Ta zakonska odredba ukinuta je 20. decembra 1841. godine. Uprava varoši je odvojena od opštine i predsednika opštine od tada je birao opštinski zbor. Zbog malog broja pisanih dokumenata, nije za sada moguće tačno utvrditi imena svih predsednika opštine sve do osamdesetih godina 19. veka. Iz istog razloga šturi su i nepotpuni podaci o životu i radu onih čija su imena poznata.
Zna se da je 1844. predsednik opštine bio Jovan Tucaković. Sledeći poznati bio je Stojan Delimarković, trgovac. Obavljao je dužnost predsednika 1855. godine. Zatim slede Gligorije Jovanović, terzija, koji se kao predsednik opštine pominje u 1856. i 1858. godini, Marko Stojković, koji je dužnost obavljao od 1861. do 1862. i Jovan Smiljanić od 1863. do 1866.
Trgovac Mihailo N. Terzibašić dužnost predsednika beogradske opštine preuzeo je 6. septembra 1866. i na njoj ostao do 14. septembra naredne godine. Mihailo Terzibašić je predstavnik ugledne beogradske porodice koja je i u kasnijem periodu imala istaknutu ulogu u životu beogradske varoši. Terzibašić je bio predsednik opštine u vreme kad je turski paša, 6. aprila 1867. svečano predao ključeve šest srpskih gradova knezu Mihailu Obrenoviću.

PREVARA VLADE: Marta 1871. održani su izbori za predsednika beogradske opštine. Anti vladin kandidat je bio Aćim Čumić, tada profesor Velike škole. Čumića su đaci neobično cenili. Ako je želeo da bude kandidat, morao je da podnese ostavku na profesorski položaj, jer po tadašnjim zakonskim propisima aktivan državni službenik nije mogao da se kandiduje. Čumić je podneo ostavku, ali uslovno: samo ukoliko bude potvrđen za predsednika opštine. Bojao se da mu kao opozicionaru mogu osporiti izbornu pobedu. Vlada mu je uvažila tako uslovljenu ostavku, ali je oklevala da potvrdi izbor za predsednika. Velikoškolci su tada stupili u štrajk, jer je na njegovo mesto bio postavljen Zarija Ugričić. Ministar unutrašnjih dela zatražio je od ministra vojnog da naredi regrutaciju štrajkača velikoškolaca. Postavljen je uslov: ili u školu ili u kasarnu. Studenti su morali da prihvate Ugričića, ali uz uslov da se Čumiću potvrdi izbor za predsednika opštine. Tako je i bilo, ali je po završetku štrajka Čumić uklonjen iz opštine.
PRVA REKONSTRUKCIJA: Beograd u drugoj polovini XIX veka, koji je „jednom rečju oskudan u svemu što jednu varoš ima da obeleži i stavi u red kulturnih varoši“, da bi se prilagodio potrebama savremenog života, morao se iz osnova rekonstruisati i modernizovati. Veliki pobornik rekonstrukcije bio je predsednik beogradske opštine, trgovac Živko Karabiberović koji je u toku dva mandata, prvog od oktobra 1879. do 1. avgusta 1884. godine i drugog od 1. septembra 1887. do 30. decembra 1889. pokretao to pitanje.
Živko Karabiberović pregovarao je sa stranim stručnjacima radi izrade planova nivelacije, snabdevanja vodom projekta kanalizacije, osvetljenja i saobraćaja. Za rešenje ovih problema bili su namenjeni troškovi trošarine koja je zakonom od 13. jula 1884. godine pala u deo opštini i kad je ovaj zakon izglasan u Skupštini vladin poslanik u njoj je bio i dr Vladan Đorđević. Posle samo 52 dana, Vladan Đorđević ušao je u opštinu kao njen predsednik. Na tom položaju zadržao do 10. avgusta 1885. godine.

ZDRAVA PRESTONICA: Politička previranja i stranački sukobi krajem XIX veka u Srbiji uticali su i na rad beogradske opštine. Mesto predsednika opštine, kao po pravilu, bilo je rezervisano za pripadnika one stranke koja je u tom trenutku sastavljala vladu. Zato je i Nikola Pašić bio predsednik beogradske opštine u dva navrata. Prvi put je dužnost preuzeo 30. decembra 1889. i sam podneo ostavku 14. januara 1891. godine pošto je postao predsednik Vlade. Drugi put je na čelo beogradske opštine došao ukazom od 31. decembra 1896. i ostao do 13. novembra 1897. godine, kada je razrešen dužnosti jer je radikalska vlada zamenjena vladom Vladana Đorđevića. Kao predsednik opštine,
Pašić je nastavio komunalnu politiku svojih prethodnika kako bi Beograd postao ne samo privlačan trgovački centar već i lepa i zdrava prestonica. Za vreme njegovog drugog mandata opština je podigla spomenik Josifu Pančiću, koji je svečano otkriven u maju 1897. godine. Za ličnost takvog formata kao što je Pašić, koji je u sebi sjedinio sve političke funkcije svoga vremena, teško je dati sveobuhvatnu biografiju.

DOPRINOS INŽENJERA: Poslednje godine XIX i prva decenija XX veka, karakteristične su po tome što su dužnost predsednika beogradske opštine obavljale ličnosti inženjerske struke, koji su bili kasnije i profesori Velike škole. To je umnogome doprinelo da se u ovom periodu završe krupni komunalni poslovi od vitalnog značaja za Beograd.
Prvi od mnogih koji su svoje tehničko obrazovanje želeli da iskoriste za dobrobit beogradske opštine bio je Nikola Stamenković. Stamenković je prvi pokrenuo pitanje pravilnog budžetiranja opštine. Devedesetih godina prošlog veka, kao stručnjak hidrotehnike, on je bio jedan od glavnih inženjera tokom izgradnje beogradskog vodovoda. Kao predsednik opštine, Stamenković je predstavljao Beograd na proslavi dvestagodišnjice ruske prestonice odakle se vratio 29. maja 1903. godine, uoči prevrata i smene dinastije na prestolu.
Posle njega mesto predsednika opštine zauzeo je Kosta Glavinić i na njemu ostao pune četiri godine, do 20. novembra 1907. godine. Kao i njegov prethodnik, i Kosta Glavinić je dao puni doprinos uređivanju prestonice. U svojim kratkim autobiografskim beleškama Kosta Glavinić je zabeležio probleme Beograda koje je trebalo rešiti. Posebno ga je zanimalo pošumljavanje prestonice. Njegovom zaslugom posađeni su četinari na Malom Kalemegdanu. Glavinićeva je zamisao bila da se Beograd opaše zelenim pojasom duž celog Laudonovog šanca te da se uredi i pošumi Veliki Kalamegdan.

SIROTINJSKO ODELJENJE: U teškim danima kada su Srbija i Beograd trpeli posledice carinskog rata, na izborima od 24. oktobra 1910. godine, za predsednika Beogradske opštine izabran je Ljuba Davidović. Na tom položaju je ostao sve do 1914. godine.
Kao predsednik Beogradske opštine, posebno se zalagao za poboljšanje socijalnih prilika. Prvo je reformisao Sirotinjsko odeljenje. Da bi popravio opšte higijenske uslove, Davidović je reorganizovao opštinsku sanitetsku službu i modernizovao službu za ispitivanje žiotnih namirnica. Kako bi se sirotinji omogućilo da jeftinije dođe do hleba i materijala za izgradnju kuća, otvorene su opštinska pekara i ciglana koje su imale niže cene. U to vreme je otpočela izgradnja radničkih stanova na Belim vodama.
Austrougarska je objavila rat Srbiji 14. jula 1914. Pošto se nalazio na samoj granici, Beograd je od samog početka rata trpeo stalno bombardovanje i napade austrougarske vojske. Za vreme Kolubarske bitke, u cilju skraćivanja fronta, Vrhovna komanda srpske vojske je donela odluku o napuštanju Beograda. Zajedno sa trupama odbrane prestonice, koje su grad napustile 30. novembra, povukla se i građanska vlast. Za vojskom je krenulo i civilno stanovništvo. U Beogradu je ostalo oko 20.000 žitelja ili približno jedna četvrtina. U vremenu između odlaska srpskih i dolaska austrougarskih trupa, od 30. novembra do 2. decembra, trajao je interregnum. U glavnom gradu nije bilo zvanične vlasti, pa su građani sami organizovali opštinski odbor. Milan Botorić, kao najstariji kmet u opštini, postao je vršilac dužnosti predsednika. Zadatak odbora je bio da održi red i sačuva imovinu do dolaska ausatrougarskih vlasti. U tom cilju uvedene su građanske patrole i preduzete mere za popis preostalog stanovništva.

PREDRATNA UPRAVA: Opustošeni Beograd, razaran i pljačkan tokom borbi i okupacije u Prvom svetskom ratu, postao je središte - prestonica nove države Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Istog dana kad je grad oslobođen, 21. oktobra 1918. godine obrazovana je privremena opštinska uprava sa predsednikom Kostom Glavinićem. Uprava je održala svega tri sednice opštinskog odbora pokušavajući da obezbedi dovoljno hrane za građanstvo i za vojsku, te da izvrši pripreme za dolazak predstavnika državne vlasti.
Formirana je Sirotinjska sekcija za pomaganje materijalno ugroženima, takođe i Ekonomska sekcija, koja je imala zadatak da se stara o snabdevanju grada. Za vreme Koste Glavinića osnovan je i Školski odbor, koji je trebalo da obnovi porušene škole i započne izgradnju novih.
Krajem 1918. godine, upravljanje u opštini preuzela je zakonska opštinska uprava, izabrana pred Prvi svetski rat. Predsedničku dužnost vršio je Mihajlo Marjanović, potpredsednik, jer je Đorđe Nestorović izabran za poslanika. Mihajlo Marjanović, kao radikalski predstavnik, vršio je dužnost predsednika Beogradske opštine sve do novembra 1919. Na njegovu inicijativu izabrana je komisija za procenu ratne štete. Prvi budžet opštine usvojen je 17. februara 1919. godine.

PONIŠTENI IZBORI: Prvi izbori posle Prvog svetskog rata održani su 22. avgusta 1920. godine, a najviše glasova dobila je komunistička lista Filipa Filipovića. Nova opštinska uprava sastavljena od komunista odbila je da položi zakonom propisanu zakletvu. Ministar unutrašnjih dela istog dana doneo je odluku kojom se poništava rešenje opštinskog odbora o prelasku opštine pod upravu komunista. Posle te suspenzije, sporazumom između radikala i demokrata izabrana je privremena uprava na čelu sa radikalskim predstavnikom Đorđem Karajovanovićem. Ona je imala zadatak da obavlja opštinske poslove do raspisivanja novih izbora.
Za period od 1919. do 1926. bile su karakteristične česte promene opštinskih uprava. Samo su Dobra Mitrović i Mihajlo Marjanović bili legalno izabrani predsednici opštine, ali ni oni nisu do kraja ostali na svojim položajima. Skoro pune četiri godine dužnost predsednika obavljali su zastupnici, to jest vršioci dužnosti predsednika Beogradske opštine.
Mihailo Marjanović je iznenada preminuo 5. januara 1925. godine, vršeći funkciju predsednika Beogradske opštine. Vršilac dužnosti do izbora novog predsednika bio je radikalski predstavnik Miloš Bobić.

STRUČNJACI NA VLASTI: Zavođenjem šestojanuarske diktature 1929. godine, opštinska vlast u Beogradu gubi partijsko-političko obeležje i dobija više stručni karakter. Prema novom zakonu o opštinama, suspendovana je dotadašnja opštinska uprava kao ustanova lokalne samoupravne vlasti. Opštinski organi su ostali isti, ali se njihov sastav više ne popunjava putem izbora, već se imenuje kraljevim ukazom. Opštinski odbor je postao više savetodavni organ. Broj odbornika je ostao isti (45), ali je osnovni kriterijum za njihovo postavljanje sada bilo zanimanje. U skladu sa tim, 14. februara 1929. godine na mesto predsednika Beogradske opštine postavljen je Miloš Savčić.
Miloš Savčić je na čelu Beogradske opštine bio do 23. maja 1930, kad je za predsednika postavljen Milan Nešić, takođe inženjer. Kako se broj stanovnika povećavao i Beograd sve više širio, tako se javljala potreba za urbanizacijom i nekada perifernih delova grada. Tako je izgrađen i pušten u saobraćaj bulevar Kneza Aleksandra Karađorđevića na Dedinju, tada najduži i ujedno i najlepši bulevar u Beogradu. Na Dedinju je položen i kamen temeljac za novi vodovodni rezervoar.
Milan Nešić se posebno angažovao na podizanju ustanova prosvete i kulture. Osvećene su nove škole u Šumatovačkoj ulici i na Čukarici. Formiranje opštinske biblioteke, započeto još 1929. dovršeno je 11. januara 1931. kad su svečano otvoreni biblioteka i muzej.

INDUSTRIJALAC ILIĆ: Na čelu četvrte po redu opštinske uprave, postavljene ukazom kraljevskih namesnika, bio je Vlada Ilić od 10. januara 1935. do 13. septembra 1939. Poznati beogradski industrijalac iz tekstilne branše, dugogodišnji predsednik beogradske Industrijske komore i Centralne industrijsko korporacije Jugoslavije, izuzetno sposoban za vođenje javnih poslova, iskazao se od početka svog dolaska na čelo beogradske opštine vodeći zdravu komunalno-privrednu politiku.
Izvršio je krupne reforme u gradskoj opštini u trošarinskoj politici, umanjio cenu električne struje i na taj način uticao na razvoj zanatske proizvodnje. Sredio je i finansijske prilike u opštini, što se do tada smatralo neizvodljivim, a time je podigao njen ugled i kredit. Na taj način je stvorio mogućnost za javne radove u velikim razmerama. Predano se posvetio rešavanju socijalnih problema: izgradnji radničkih stanova, zdravstvenih ustanova i dečijih prihvatilišta, škola, uklanjanju baruština, izgradnji parkova. Za njegovog mandata uvedena je tramvajska linija od Beograda do Zemuna, podignuto je Sajmište na levoj obali Save, izgrađeni novi putevi i trgovi.

STRELJAN POSLE RATA: Nemačke vlasti imenovale su 21. aprila 1941. Dragomira Dragog Jovanovića za izvanrednog komesara Beograda. On je od 1936. bio šef Odeljenja opšte policije u Beogradu. Na tom položaju je ostao do 7. maja 1941. Od Nemaca je dobio zadatak da rukovodi dvema odvojenim gradskim ustanovama: kao predsednik, opštinom grada Beograda, i kao upravnik, beogradskom policijom. Zahvaljujući vlasti u rukama jedne ličnosti, policija Beograda i Opština grada Beograda (tj. njen administrativni deo - Gradsko poglavarstvo) konsoliduju se skoro istom strukturom kao što je bila i pre dolaska Nemaca.
U trenutku kad se bližilo partizansko osvajanje Srbije, Dragi Jovanović je 1944. otputovao za Austriju, smestivši se u banjski centar Karlsbad. Tu su ga pronašli i uhapsili operativci Ozne 1945. godine. Jovanoviću je suđeno u procesu protiv Draže Mihailovića 1946. godine u Beogradu. Jovanović je optužen da je naređivao masovne likvidacije simpatizera NOP-a za vreme okupacije, da je rukovodio logorom Banjica, da je sarađivao s Nemcima u borbi protiv partizana, da je pregovarao sa četničkim pokretom Draže Mihailovića i da je organizovao tajni susret Mihailovića i Nedića polovinom 1944. godine. Osuđen je na smrt i streljan 17. jula 1946. u Beogradu.
STOLAR NA ČELU: Prvu vojnu i civilnu vlast u oslobođenom Beogradu 20. oktobra 1944. organizovala je Komanda grada Beograda na čelu sa generalom Ljubodragom Đurićem, da bi već posle šest dana na sednici Glavnog narodnooslobodilačkog odbora Srbije bio imenovan Izvršni narodnooslobodilački odbor grada Beograda (INOO). Odbor je uporedo sa odeljcima komande mesta vršio funkcije vlasti (radio na normalizaciji života i zavođenja reda u gradu), kao privremeni organ, dok se ne steknu uslovi za organizovanje redovnih izbora.
Za prvog predsednika INOO imenovan je Mihailo Ratković, po zanimanju stolar. Na toj funkciji je ostao do 27. septembra 1946. kad se zahvalio na ukazanom poverenju i zamolio da se oslobodi dužnosti.
Posle njegove ostavke, do prvog izbora Narodnog odbora grada 27. aprila 1947, dužnost predsednika je obavljao, po Odluci Prezidijuma Narodne skupštine Republike Srbije, Ninko Petrović, koji je i na ovim izborima izabran za predsednika. Đurica Jojkić bio je predsednik Narodnog odbora grada u dva mandata: od 1951. do 1954. i od 1957. do 1961.
MILOŠ MINIĆ: Miloš Minić bio je predsednik Narodnog odbora sreza tj. grada Beograda od 1955. do 1957. Pravnik, politički radnik, član KPJ od 1936, član užih rukovodstava Univerzitetskog komiteta KPJ, PK SKOJa za Srbiju, OK KPJ Čačka. Posle rata bio je javni tužilac Srbije, ministar u vladi Srbije, član i predsednik Izvršnog veća Srbije, potpredsednik SIV i savezne skupštine, predsednik skupštine SRS i član Saveta Federacije, član IK CK SKJ i CK SKJ. Proglašen je za narodnog heroja.
Milijan Neoričić koji je od 1961. do 1965. bio predsednik Narodnog odbora grada Beograda, tj. Skupštine grada, završio je gimnaziju u Užicu, studirao ekonomiju u Beogradu: bio je politički radnik, učesnik NOB od 1941, član CO SKOJ od oktobra 1943. i sekretarijata CO USAOJ od maja 1944.
PEŠIĆEVA ERA: Branko Pešić je od 1965. do 1974. bio predsednik Skupštine grada Beograda. Završio je gimnaziju i Višu političku školu „Đura Đaković“, društveno politički radnik, nosilac Spomenice 1941. član SKOJ od 1942. posle rata bio je član i sekretar MK KPS u Zemunu,sekretar MK SKOJ u Zemunu i za grad Beograd, član i sekretar GK SKS i predsednik Gradskog odbora SSRN. Bio je član Biroa CK NO Srbije, instruktor i član CK SKS, predsednik Skupštine opštine Zemun, član Izvršnog veća NRS sekretar za robni promet, bio je poslanik republičke skupštine 1953. i Veća naroda Savezne skupštine 1963. U to vreme Beograd se najintenzivnije razvijao, izgrađen je autoput kroz grad i most „Gazela“, petlje kod „Mostara“ i Autokomande, novi železnički most kod Sajma, terayijski tunel, počela je izgradnja „Prokopa“, Avalski toranj, izgrađeni su novobeogradski blokovi 45 i 70...
Živorad Kovačević bio je predsednik Skupštine grada od 1974. do 1982, generalni sekretar Stalne konferencije gradova Jugoslavije, direktor Republičkog zavoda za javnu upravu Srbije i podsekretar u Izvršnom veću Srbije. Objavljivao je radove u komunalnom sistemu i uređivao časopis „Opština“. Bio je ambasador SFRJ u SAD. Bavi se prevođenjem. Objavio je dve knjige idioma engleskog jezika.
ARHITEKTA: Bogdan Bogdanović je prvi Beograđanin koji je posle Drugog svetskog rata došao na čelo Skupštine grada Beograda. Tu dužnost obavljao je od 1982. do 1986. godine. Diplomirani arhitekta, bio je profesor Arhitektonskog fakulteta u Beogradu, projektovao više urbanističkih celina i spomenika, među kojima se ističu spomenici nekropole žrtvama fašizma (Prilep, Mostar, Sremska Mitrovica, Jasenovac, Kruševac). Objavio je više dela iz struke, među kojima su: Mali urbanizam, Zaludna mistrija, Urbanističke mitologeme i dr. U vreme velikog političkog raslojavanja u Srbiji posle Osme sednice Bogdanović je otvoreno stao na stranu onih koji su se usprotiovili Slobodanu Miloševiću.
ČOVIĆ ZA KRAJ: Zato nije čudo što su sledeća dva predsednika, pravnik Aleksandar Bakočević (1986 - 1989) i ekonomista Milorad Unković(1989 - 1992) pripadali krugu onih koji su iz sve snage podržavali politiku tadašnjeg neprikosnovenog lidera Srbije.
Iz istog partijskog okruženja bio je i inženjer Nebojša Čović, koji je predsednik Skupštine grada Beograda bio od 1994. do 1997. godine, kad je napustio Socijalističku partiju Srbije i prešao u opoziciju.

Prva žena na čelu grada



Slobodanka Gruden prva je žena na čelu opštinske - gradske uprave. Na položaju je bila od 1992. do 1994. godine. Završila je Medicinski fakultet, specijalista je transfuziolog, primarijus, po prestanku funkcije nastavila je da radi u Zemunskoj bolnici.
Slobodanka Gruden ostala je zapamćena po odgovoru Mirjani Marković koja ju je prozvala u „Dugi“, gde je Miloševićeva supruga tada bila kolumnista. Taj odgovor koštao ju je ostavke. A njoj je prethodila optužba da je dobila poklon od Dafine Milanović, čuvene „bankarke“, koja je u dogovoru sa državom pljačkala narod. Grudenova je negirala da je dobila poklon, ali je komisija Skupštine grada popisala i u trezor ostavila ogrlicu, narukvicu i prsten.

LIDER SA BALKONA:

Pobeda koalicije „Zajedno“ (DS - SPO - GSS) na lokalnim izborima, održanim 17. novembra 1996. godine, potvrđena je tek posle tromesečnih građanskih i studentskih protesta koji su trajali 88 dana. Izborni rezultati priznati su nakon takozvanog „leks specijalisa“, koji je izdejstvovan i pritiskom građana u svim većim gradovima Srbije međunarodne zajednice. Skupština grada Beograda konstituisana je 21. februara 1997.godine, jer je tadašnja vlast (koalicija SPS i JUL) odbila da prizna pobedu koalicije „Zajedno“ u 13 gradova u Srbiji i devet beogradskih opština, uključujuci i gradsku skupštinu. Tada je, demokratskom većinom, formiran gradski parlament, a Zoran Đinđić je postao prvi demokratski gradonačelnik Beograda. Učesnici tih događaja sećaju se da su već prvih dana prostesta, kad su se lideri Koalicije „Zajedno“ obraćali sa balkona sedišta DS na Terazijama, protestanti listom, uz jednu stadionsku parolu koja nije baš za novine, izvikivali Đinđićevo ime kao budućeg gradonačelnika.
Neposredno nakon izbora na ovu funkciju Đindić je rekao će osnovni zadatak nove vlasti biti modernizacija gradske uprave i reforma javnih službi.
„Vlast koja se danas konstituiše biće vlast za građane, a ne vlast nad građanima, neće biti vlast u Beogradu, nego vlast za Beograd“, rekao je Đinđić tom prilikom. U to vreme, ovlašćenja gradonačelnika bila su mala, a prepreka u radu bio je i tadašnji režim na republičkom nivou.

NOVI AUTOBUSI:

Vladajuća garnitura na republičkom nivou (SPS i JUL) brzo je ograničila moć gradonačelnika iz opozicije, a Grad Beograd skoro da je ostao bez novca. Nepunih deset dana od kad je postao gradonačelnik, Đinđić odlazi u obilazak GSP „Beograd“ i tada izjavljuje da je jedino rešenje saobraćaja u glavnom gradu metro. Ubrzo je odlučeno da se kupi 50 novih autobusa za gradskog prevoznika, a Skupština grada je prvi put ukinula taksu od tri odsto koja se plaćala samo u Beogradu. April u Beogradu obeležila je, na Đinđićevu inicijativu, velika, sedmodnevna akcija čišćenja grada. Da je sportskog duha, tadašnji gradonačelnik pokazao je tako što je učestvovao na „Beogradskom maratonu“, istrčavši „Trku zadovoljstva“ od pet kilometara. Đinđić je Beogradu vratio i gradski slavu, a uveo je i besplatne bioskopske projekcije za decu. U periodu od maja meseca, pa do smene sa funkcije gradonačelnika, Đinđić organizuje postavljanje 100 košarkaških tabli koje su obezbedili donatori, inicira i započinje izgradnju biciklističke staze od Dorćola do Ade Ciganlije, a uvodi i linijski taksi kako bi se Beograđani brže i malo pristojnije prevozili do svojih odredišta. Za vreme njegovog mandata grad Berlin poklanja Beogradu 10 autobusa, počinje i čišćenje reka i obala, uvodi se turistički brod za razgledanje Beograda, a otvorena je i prva kompjuterska čitaonica za slepe. U svom sedmomesečnom mandatu Đinđić je radio i na obezbeđivanju kredita, uspostavljanju međunarodnih obaveza, a posvetio se i rešavanju socijalnih problema poput obezbeđivanja obroka za narodne kuhinje.

SMENIO GA SPO:

Zoran Đinđić bio je jedini kandidat za gradonačelnika koga je predložila koalicija „Zajedno“ (SPO, GSS, DS), koja je na izborima 1996. godine osvojila većinu od 67 odborničkih mandata. SPS i JUL imali su 24, SRS 17, a DSS dva odbornika. Međutim, koalicija „Zajedno“ se raspala samo četiri meseca nakon što je pobedila na lokalnim izborima, a Đinđića je, posle sedam meseci, zapravo smenio SPO pod rukovodstvom Vuka Draškovića.
Visoki funkcioner ove stranke potpredsednik Skupštine grada Milan Božić nezakonito je zakazao vanredno zasedanje gradskog parlamenta za 30. septembar, pod izgovorom da na to ima pravo u odsustvu gradonačelnika. Njegovo obrazloženje bilo je da se Đinđić tada nije nalazio u kancelariji, a sednica je morala da bude hitno zakazana kad to traži trećina odbornika. Sednica je zakazana mimo znanja Đinđića, a jedina tačka dnevnog reda bila je njegova smena, za šta su glasali odbornici SPS, JUL, SRS i SPO. DS je ovu sednicu ocenila kao ilegalnu, i protiv Božića podnela krivičnu prijavu. Gradonačelnik Đinđić je, sa svoje strane, sednicu Skupštine zakazao za 7. oktobar, na kojoj je DS trebala da zatraži smenu funkcionera iz SPO. Skupština grada na dalje je bila pod kontrolom SPS a Božić je, do izbora novog, bio v.d. gradonačelnika. Taj period potrajao je više od godinu dana i tada Beograd, prvi put u posleratnoj istoriji, nije imao prvog čoveka.
Na čelu gradske vlasti do 2000. godine bio je još jedan član SPO, Vojislav Mihailović, koji je izabran u januaru 1999. godine.

UNUK DRAŽE MIHA-ILOVIĆA:

Odmah pošto je izabran za gradonačelnika prestonice Mihailović izjavljuje da će gradski saobraćaj biti njegov prioritet u radu. Demokrate i ostala gradska opozicija optuživale su ga upravo za saobraćajne afere (reketiranje privatnih prevoznika), ali ništa nije dokazano. Mihailovićev izbor podržali su odbornici SPO i SPS, a demokrate i radikali nisu učestvovali u glasanju. SRS je njegov izbor kritikovala sa obrazloženjem da je on član SPO, „stranke koja je Grad dovela do kolapsa u svim komunalnim sistemima“. Jedan od Mihailovićevih hrabrijih poteza bio je što je jednom prilikom prekinuo zasedanje gradske skupštine sa obrazloženjem da je sala puna naoružanih radikala.
Široj javnosti Mihailović je ipak bio poznatiji, ne po tome što je uradio za glavni grad, već što mu je deda bio Draža Mihailović, komandant kraljevske vojske i vođa četničkog pokreta za vreme Drugog svetskog rata.
KOLAPS NA ULICAMA: Mihailović je za vreme svog mandata jednom prilikom izjavio da je da je jedan od prioriteta gradske vlade da uspostavi bolju saradnju sa Evropom i da animira strani kapital što je, kako je smatrao, bio preduslov da bi se nešto uradilo na bolje. U periodu kada je on bio gradonačelnik, za SPO i njegove funkcionere vezivale su se brojne afere. To je ujedno bilo i vreme kada je Srbija bila pogođena i NATO bombardovanjem.
Što zbog malverzacija, za koje su često bili optuživani funkcioneri SPO Spasoje Krunić i Branislav Bošković, ali i zbog toga što se gradski budžet punio „na kašičicu“ koju je davala Republika, ovaj period u Beogradu ostaće zapamćen po tome što je na ulicama bilo najmanje vozila gradskog prevoza, po danu nešto više od 300. Zbog dugova nije bilo ni grejanja. Mihailović će ostati zapamćen po tome što je ostavio otvoren prostor za mnoge zloupotrebe, a što je dovelo do neviđenog fijaska SPO-a i u Beogradu, ali i na političkoj sceni Srbije. Posle petooktobarskih promena na mesto gradonačelnika Beograda došao je Milan St. Protić.

NAJKRAĆI STAŽ: Posle petooktobarskih promena, vlast i na republičkiom i na gradskom nivou preuzela je koalicija DOS, a za predsednika Skupštine Beograda, odnosno gradonačelnika, izabran je Milan St. Protić. Na funkciji je bio manje od pola godine, ali je bio jedini koji je na čelu glavnog grada bio u dva veka. U noći 5. oktobra 2000. godine bilo je neophodno da se nova vlast što pre legitimiše, pa je Protić izabran tog dana, nešto posle 23 sata na gotovo „revolucionarnoj“ sednici. Zapisnika tada nije bilo, već je sačinjen naknadno. Te noći, Beograd je prvi dobio legitimnu vlast u zemlji.
Na izborima za Skupštinu grada, 2000. godine, od 110 odborničkih mesta u gradskom parlamentu, 105 je pripalo članovima DOS-a, koalicija SPS-JUL osvojila je četiri, a SRS jedno odborničko mesto. U svom kratkotrajnom mandatu, koji je okončan u martu 2001. godine, gradonačelnik Protić dočekivao je mnogobrojne strane delegacije. Zahvaljujući tome Beograd je dobio 120 vozila za GSP „Beigrad“, 20 za odnošenje i 12 za čišćenje smeća.

„ODLETEO“ ZA VAŠINGTON: Kako je Protić svojeveremeno govorio, on je „saborcima“ iz DOS-a rekao je da će funkciju gradonačelnika obavljati dok se ne završe izbori i konstituiše vlast u Srbiji. Rekao je i da je mesto gradonačelnika napustio zato što nije hteo da odgovara za ono što drugi rade i da je funkcija predsednika Skupštine grada, u stvari, funkcija bez ikakvog uticaja i zakonske moći da se utiče na politiku grada Beograda. U januaru 2001. godine Protić, inače kopredsednik Nove Srbije, podnosi ostavku na sve funkcije i članstvo u toj stranci, ali ubrzo dobija ponudu da bude ambasador SRJ u Vašingtonu, što je i prihvatio. Kad je podneo ostavku, do izbora novog gradonačelnika poslove iz njegovog delokruga obavljao je Dragan Jočić (DSS), bivši ministar policije, koji je u to vreme bio potpredsednik gradskog parlamenta.

DRUGA ŽENA GRADONAČELNIK: U junu 2001. godine na čelo prestonice dolazi Radmila Hrustanović (GSS), druga žena gradonačelnik u istoriji Beograda. Za njenog mandata, i u okviru programa rada „Brinuću o Begradu kao o svojoj kući“, glavni grad je „živnuo“. Počelo je obnavljanje i izgradnja infrastrukture, poboljšana je socijalna politika, nabavljeni novi autobusi za gradskog prevoznika, otvorena su obdaništa, renovirane škole a veliki broj objekata dobio je uslove za legalizaciju...
Jednom je izjavila da su joj neki zamerali što se previše bavila „kozmetikom“, što je ona negirala rekavši da „kapitalne investicije nisu samo mostovi. To su i škole koje nisu imale sanitarne uslove, gradski prevoz, snabdevanje prestonice vodom. Ulagali smo u obnovu fasada, parkova, trgova, ulica, izgradnju pozorišta“.
Njena dostignuća kao gradonačelnika nisu ni mogla biti veća s obzirom da je ta funkcija bila više protokolarna, a da je stvarnu moć imao Izvršni odbor Grada Beograda, na čijem se čelu nalazio budući gradonačelnik Nenad Bogdanović (DS). Na kraju gradonačelničkog mandata, koji je pripadao GSS-u, i koji je okončan posle septembarskih izbora 2004. godine, Hrustanovićeva se našla na listi DS-a na lokalnim izborima.

PRVI DIREKTNO IZABRANI: Posle lokalnih izbora 3. oktobra 2004. godine većinu u Beogradu formirale su DS, DSS i G17 plus, a Nenad Bogdanović (DS) postao prvi gradonačelnik koji je posle Drugog svetskog rata direktno izabran na višestranačkim izborima. Pod njegovim rukovodstvom počeli su veliki poslovi u gradu u kome se više od 15 godina ništa nije radilo. Jedan od prioriteta bilo je uređenje velikih saobraćajnica, pa je rekonstruisana Nemanjina ulica, Autokomanda, Savska, isplanirani novi mostovi, počela je izgradnja unutrašnjeg magistralnog poluprstena. Za njegovog mandata, posle 20 godina, prvi put su izgrađene nove škole, a obnovljene stare.
Gradski prevoz je i više nego poboljšan, kupljeni su novi autobusi i trolejbusi, započeta je rekonstrukcija tramvajskih šina, počeo je posao planiranja lakog šinskog metroa... Izgrađeni su gradski stanovi u kojima se skućilo više od 3.000 mladih bračnih parova, profesora, policajaca, socijalno ugroženih građana... Nakon što su ga Beograđani u oktobru 2004. godine izabrali za gradonačelnika Bogdanović je „Blicu“ rekao da nema nikakvu dilemu da će Beograd postati preporođen grad, prava metropola i centar jugoistočne Evrope. „Sve šanse za to postoje. Beograd je Evropa i to je pokazao na ovim izborima“, kazao je tada Bogdanović.

VRATIO UGLED BEOGRADU: Potvrdu njegove vizije Beograda kao evropskog grada dao je 2006. godine u britanski magazin „Fajnanšel tajms“ kada je prestonici uručio prestižnu nagradu „Grad budućnosti jugoistočne Evrope“. Ova nagrada predstavlja i preporuku najpoznatijeg ekonomskog lista na svetu za lokacije u koje treba ulagati. U Beograd su stigle mnoge svetske kompanije, a cena kvadrata građevinskog zemljišta skočila je „do neba“. Saradnja sa međunarodnim bankama bila je izuzetna, a zahvaljujući racionalnom trošenju budžeta kreditni rejting Beograda bio je bolji nego rejting Srbije.
Njegovom zaslugom završena je „Beogradska arena“, renovirano Jugoslovensko dramsko pozorište, Pozorište na Terazijama, Beogradsko dramsko pozorište...U Beogradu su izgrađene nove škole, vrtići, sportski objekti, parkovi... Mandat Bogdanovića prekinula je teška bolest, od koje je umro 27. septembra 2007. godine. Sahranjen je na Novom groblju u Aleji velikana, a ispratilo ga je nekoliko hiljada Beograđana, predsednik Republike Boris Tadić, ministri, predstavnici diplomatskog kora, predstavnici drugih stranaka i brojni ljudi iz javnog i kulturnog života. Posle njegove smrti, funkciju vršioca dužnosti gradonačelnika Beograda obavljao je Zoran Alimpić (DS), do tada zamenik predsednika Skupštine grada.
Đilas tri meseca posle izbora: Posle izbora održanih 11. maja, na trenutak se činilo da će Beograd postati radikalski. Desetak dana pošto su bili poznati izborni rezultati, SRS, koalicija DSS-NS i koalicija oko SPS potpisuju koalicioni sporazum za Beograd po kome bi gradonačelnik prestonice bio Aleksandar Vučić (SRS). U međuvremenu je formirana republička vlada koju, između ostalih, čine DS i SPS, što je dovelo do raspada koalicije na nivou Beograda (iz dogovora izlazi SPS). Stav LDP bio je da se ne dozvoli da radikali vladaju Beogradom, pa su DS-u od samog početka nudili podršku za formiranje vlasti u prestonici. U avgustu je postignut dogovor DS i koalicije oko SPS o vlasti u Beogradu, posle čega DS pregovara i sa LDP o manjinskoj podršci. Dogovor ovih stranaka je postignut, a za gradonačelnika Beograda je, 19. avgusta, izabran Dragan Đilas (DS).

Od ukupno 61 beogradskog gradonačelnika svega se njih 15 danas nalazi na mapi grada. Svoju ulicu nema ni prvi gradonačelnik Ilija Čarapić. Među retkim upraviteljima Beograda kojima je pripala ulica, najbrojniji su oni s kraja 19. i početka 20. veka. Pašić ima trg, a Aćim Čumić - sokače

Među retkima po kojima se zove neka beogradska ulica, najviše je upravitelja sa kraja 19. i početka 20. veka. Od gradonačelnika posle Drugog svetskog rata potomci su jedino za Branka Pešića procenili da je zaslužio svoje mesto na mapi grada. Tek pre dve godine dobio je ulicu u Zemunu. Letos je i Zoran Đinđić dodeljen bulevar na Novom Beogradu, doduše pre svega kao ubijeni premijer Srbije.
Ime Ilije Čarapića, prvog predsednika Beogradske opštine, danas nije upisano ni na jednoj tabli. Ostao je zapamćen jer je njemu dopao zadatak da iseli zanatlije iz varoši u šancu i naseli ih na današnjim Terazijama. Skoro neverovatno, ali on je tada placeve delio besplatno.
Najstariji po mandatu beogradski gradonačelnik upisan na mapu grada je Vasilije Ivanović. Njeogovom ulicom svakog dana prolaze žitelji Čukarice. Postoji tabla i sa imenom Živko Karabiberović. Na čelu Beograda je bio u dva navrata, a po njemu se zove ulica na Zvezdari. Dva manadat zabeležio je i Mihailo Bogićević, a njegovo ime je na tabli na Savskom vencu.
Ulica nosi ime i po Milovanu Marinkoviću koji je čak tri puta bio gradonačelnik. Za njegovog drugog mandata, 1893. godine, u Beogradu je zasijala prva eliktrična sijalica javne rasvete. kako za javnu ravetu nije bilo dovoljno novca osvetljenje je gašeno u ponoć, a grad je ostajao u mraku. Ulica Milovana Marinkovića nalazi se na Voždovcu.
Jedan od najpopularnijih gradonačelnika bio je doktor Kosta Glavinić, između ostalog i prvi predsednik Udruženja jugosloveskih inženjera i arhitekata. Na čelu grada bio je dvaput, a prvi mandat je započeo tri meseci posle majskog prevrata i ubistva kraljevskog para Obrenović. Njegova ulica je na Senjaku.
Baš u vreme prevrata na čelu Beograd bio je nikola Stamenović. Ulica sa njegovim imenom se nalazi na Vračaru. Zapamćen je i kao vrstan građevinski inženjer i profesor Univerziteta.

REKORDER
JEDNA vračarska ulica nosi ime po Filipu Filipoviću. On je na mestu gradonačelnika bio svega nedelju dana i to krajem avgusta 1920. godine. Zapamćen je, međutim, kao revolucionar koji je učestvovao i u prvoj ruskoj revoluciji 1905. a stradao u Staljinovim čistkama. Sasvim je izvesno da je ulicu dobio po tim zaslugama, pošto za svog manadata na čelu Beograda nije mogao mnogo da učini.

OMILjENI
MEĐU najomiljenijim gradonačelnicima bio je Ljubomir Davidović. Danas ima čak dve ulice - Čika Ljubinu u centru grada i Ljube Davidovića na Zvezdari. Govorilo se da su ga ljudi više voleli, nego poštovali i više poštovali nego što su mu se divili. Dok je bio gradonačelnik pripadao je Narodnoj radikalnoj stranci od koje se odvojio i prešao u Samostalnu radikalnu stranku. Posle Prvog svetskog rata osnovao je Demokratsku stranku. Bio je i ministar prosvete, predsednik Narodne skupštine, a tri puta je sastavljao Vladu.

ČUMIĆ I PAŠIĆ
AĆIM Čumić kormilar grada iz 1869. godine nema ulicu, ali ima sokače. Prolaz u centru grada do danas je sačuvao naziv - Čumićevo sokače. pamti se i kao predsednik Vlade. Umesto ulice, trg je dobio Nikola Pašić. On je dva puta upravljao Beogradom krajem 19. veka, ali glavne zasluge da centralni gradski plato ponese njegovo ime stekao je kao vešt premijer i mudar državnik. Dok je bio gradonačelnik, raspisao je javni zajam, a glavni zadatak mu je bilo kaldrmisanje ulica.